"Hâce Ahmed Yesevî" mürşîdi Hâce Yûsuf el-Hemedânî gibi Hanefî bir âlimdir. Ortaya koyduğu öğreti yöntemleriyle Sünnî-Nakşîbendî ile Alevî-Bektâşî Tarikâtı'nı da bir hâyli derinden etkilemiş olan bir şâhsiyettir.Türbesi ilk kez Timurlenk tarafından yapılmıştır.En büyük eseri Divan-ı Hikmet'tir.Türkçe yazmıştır.
Hurma verip, başımı okşayıp nazar eyledi
Bir fırsatta ahirete doğru sefer eyledi
“Elveda” deyip bu alemden göç eyledi
Medreseye varıp, kaynayıp coşup taştım ben işte
Sünnet imiş, kafir de olsa, verme zarar
Allah şahid, öyle kula “Siccin” hazır
Bilgelerden işitip bu sözü söyledim ben işte
Sünnetlerini sıkı tutup ümmet oldum
Yer altına yalnız girip nura doldum
Hakk’a tapanlar makamına mahrem oldum
Batın mızrağı ile nefsi deştim ben işte
Nefsim beni yoldan çıkarıp hakir eyledi
Çırpındırıp halka ağlamaklı eyledi
Zikr söyletmeyip şeytan ile dost eyledi
Hazırsın deyip nefs başını deldim ben işte
Kul Hoca Ahmed, gaflet ile ömrün geçti
Vah ne hasret, gözden, dizden kuvvet gitti
Vah ne yazık, pişmanlığın vakti yetişti
Amel kılmadan kervan olup göçtüm ben işte
Hoca Ahmet Yesevi
Divanı Hikmet
1. Hikmet
-----------------------
Bir yaşımda ruhlar bana pay verdi
İki yaşta peygamberler gelip gördü
Üç yaşımda Kırklar gelip halimi sordu
O sebepten altmış üçte girdim yere
Dört yaşımda Hakk Mustafa verdi hurma
Yol gösterdim, yola girdi, nice günahkar
Nereye varsam Hızır Baba’m bana yoldaş
O sebepten altmış üçte girdim yere
Beş yaşımda belimi bağlayıp ibadet eyledim
Nafile oruç tutup âdet eyledim
Gece gűndüz zikrini deyip rahat eyledim
O sebepten altmış üçte girdim yere
Altı yaşta durmadan kaçtım insanlardan
Göğe çıkıp ders öğrendim meleklerden
İlgimi kesip bütün tanıdık bağlardan
O sebepten altmış üçte girdim yere
Yedi yaşta Arslan Baba’m arayıp buldu
Her sırrı görüp perde ile sarıp kapadı
Allah’a hamd olsun, gördüm” dedi, izimi öptü
O sebepten altmış üçte girdim yere
Azrail gelip Arslan Baba’mın canını aldı
Huriler gelip ipek kumaştan kefen eyledi
Yetmişbin melekler toplanıp geldi
O sebepten altmış üçte girdim yere
Namazını kılıp yerden kaldırdılar
Bir anda cennet içine ulaştırdılar
Ruhunu alıp “İlliyyin” cennetine girdirdiler
O sebepten altmış üçte girdim yere
Allah, Allah yer altında vatan eyledi
Münker Nekir “Men rabbük?” deyip soru sordu
Arslan Baba’m İslam’ından beyan eyledi
O sebepten altmış üçte girdim yere
Akıllı isen, erenlere hizmet eyle
Emr-i maruf kılanları aziz eyle
Nehy-i münker kılanları hürmetli eyle
O sebepten altmış üçte girdim yere
Sekizimde sekiz yandan yol açıldı
“Hikmet söyle!” diye, başlarıma nur saçıldı
Allah’a hamd olsun, Pir-i kamil mey içirdi
O sebepten altmış üçte girdim yere
Pir-i kamil Hakk Mustafa, şüphesiz bilin
Nereye varsan, vasfını söyleyip saygı gösterin
Salat-selam deyip Mustafa ya ümmet olun
O sebepten altmış üçte girdim yere
Dokuzumda dolanmadım doğru yola
Teberrük deyip alıp yürüdü elden ele
Sevinmedim bu sözlere kaçtım çöle
O sebepten altmış üçte girdim yere
On yaşında delikanlı oldun Kul Hoca Ahmed
Hocalığa bina koyup, eylemeden ibadet
Hocayım, deyip yolda kalsan, vay ne hasret
O sebepten altmış üçte girdim yere
Onbirimde rahmet deryası dolup taştı
“Allah!” dedim, şeytan benden uzak kaçtı
Hay u heves, ben-bencillik durmayıp göçtü
On ikide bu sırları gördüm ben işte
Onüçümde nefsani arzuları ele aldım
Nefs başına yüz bin bela sarıp saldım
Kibirlenmeyi ayak altında basıp aldım
Ondördümde toprak gibi oldum ben işte
On beşimde huri ve gılman karşı geldi
Başını eğip, el bağlayıp saygı gösterdi
Firdevs adlı cennetinden haberci geldi
Cemali için hepsini terkettim ben işte
2. Hikmet
------------------
Onaltımda bütün ruhlar pay verdi
“Hay hay size mübarek olsun”deyip Adem geldi
“Evladım!” deyip, boynuma sarılıp gönlümü aldı
On yedimde Türkistan da durdum ben işte
On sekizde Kırklar ile şarap içtim
Zikrini söyleyip, hazır durup göğsümü deştim
Nasip kıldı, cennet gezip huriler kucakladım
Hakk Mustafa cemallerini gördüm ben işte
Ondokuzda yetmiş makam açığa çıkarıldı
Zikrini söyleyip, iç ve dışım temizlendi
Nereye varsam, Hızır Baba’m hazır oldu
Gavslargavsı mey içirdi, doydum ben işte
Yaşım yetti yirmiye, geçtim makam
Allah’a hamd olsun, pir hizmetini eyledim tamam
Dünyadaki kurt ve kuşlar eyledi selam
O sebepten Hakk’a yakın oldum ben işte
3. Hikmet
---------------------
Cenazemin arkasından taşlar atın
Ayağımdan tutup sürüyerek kabre götürün
Hakk’a kulluk kılmadın deyip çekiştirip tepin
O sebepten Hakk’a sığınıp geldim ben işte
Ayağımdan tutup sürüyerek kabre götürün
Hakk’a kulluk kılmadın deyip çekiştirip tepin
O sebepten Hakk’a sığınıp geldim ben işte
Günah ile yaşım yetti yirmi beşe
Sübhan Rabbim, zikr öğretip göğsümü deş
Göğsümdeki düğümleri sen kendin çöz
O sebepten Hakk’a sığınıp geldim ben işte
Sübhan Rabbim, zikr öğretip göğsümü deş
Göğsümdeki düğümleri sen kendin çöz
O sebepten Hakk’a sığınıp geldim ben işte
Ben yirmi altı yaşta sevda eyledim
Mansur gibi cemal için kavga eyledim
Pirsiz yürüyüp dert ve sıkıntı peyda eyledim
O sebepten Hakk’a sığınıp geldim ben işte
Mansur gibi cemal için kavga eyledim
Pirsiz yürüyüp dert ve sıkıntı peyda eyledim
O sebepten Hakk’a sığınıp geldim ben işte
Ben yirmi yedi yaşta Pir’i buldum
Her ne gördüm perde ile sırrı örttüm
Eşiğine yaslanarak izini öptüm
O sebepten Hakk’a sığınıp geldim ben işte
Her ne gördüm perde ile sırrı örttüm
Eşiğine yaslanarak izini öptüm
O sebepten Hakk’a sığınıp geldim ben işte
4. Hikmet
------------------